Trong một đoạn của bài phát biểu trước Ngoại giao đoàn hôm thứ Hai, 7 tháng 1, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh mục đích của Thỏa hiệp lâm thời giữa Tòa Thánh và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Trong bài phát biểu của mình về “Nhà nước của thế giới” được nhìn qua lăng kính của Tòa Thánh, Đức Thánh Cha Phanxicô đã dành một số dòng quan trọng đề cập đến việc ký kết Thỏa hiệp lâm thời với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Những lời của ngài rất quan trọng bởi vì những lời này một lần nữa thể hiện ý định dựa trên cam kết lâu dài của Tòa Thánh, đối với “một cuộc đối thoại có mục đích lâu dài và thấu đáo.”
Thành quả quan trọng đầu tiên của cuộc đối thoại này được thể hiện bằng Hiệp định được ký kết tại Bắc Kinh vào ngày 22 tháng 9 năm 2018 bởi Thứ trưởng Bộ trưởng Ngoại giao Tòa Thánh, Antoine Camilleri, và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Wang Chao.
Các Giáo hoàng gần đây và những người làm việc với các ngài đã cam kết, không phải vì mục tiêu chính trị hay ngoại giao, mà nhằm thúc đẩy sự hiệp nhất của Giáo Hội Công giáo ở Trung Quốc và sự hiệp nhất giữa các Giám mục Trung Quốc với Người kế vị Thánh Phêrô. Nói cách khác, họ đã tìm cách bảo đảm các yếu tố thiết yếu cho cuộc sống của các cộng đồng Công giáo ở Trung Quốc.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhắc lại trong bài phát biểu của mình với Ngoại giao đoàn rằng trước đó ngài đã nhận lại các giám mục “chính thức” còn lại đã được phong chức mà không có sự ủy thác của Đức Giáo hoàng vào sự hiệp thông Giáo Hội đầy đủ, thúc giục họ làm việc một cách hào phóng cho việc hòa giải Công giáo Trung Quốc . Lần đầu tiên sau nhiều năm, tất cả các mục tử của Giáo Hội Công giáo ở Trung Quốc đều hiệp thông với Giám mục Rôma.
Một dấu chỉ của sự hiệp thông trọn vẹn này đã được xác nhận bởi sự tham gia của hai giám mục từ Trung Hoa đại lục tại Thượng Hội đồng về Giới trẻ. Đức Thánh Cha Phanxicô đã thể hiện cảm xúc rõ ràng khi ngài chào đón họ trong Thánh lễ khai mạc trên bậc tam cấp của Đền thờ Thánh Phêrô.
Những nhận xét cuối cùng của đoạn dành riêng cho Trung Quốc trong bài phát biều của Đức Thánh Cha trước những nhà ngoại giao cũng cần được nhấn mạnh: “Hãy hy vọng rằng những liên hệ tiếp theo về việc áp dụng Thỏa hiệp lâm thời đã ký sẽ giúp giải quyết những vấn đề vẫn còn bế tắc và tạo không gian cần thiết cho việc hưởng thụ hiệu quả của tự do tôn giáo.”
Một lần nữa, chúng ta có thể kết luận rằng điều đó tiềm ẩn trong tiêu đề của Thỏa hiệp: rằng đây là bước đầu tiên, lịch sử và căn bản cùng với lộ trình chưa kết thúc và sẽ cần nhiều thời gian hơn. Một sự hiểu biết đã đạt được liên quan đến việc đề cử các tân giám mục, như đã được công bố vào tháng Chín.
Tuy nhiên, nhiều công việc cụ thể vẫn chưa được thực hiện, để giải quyết các vấn đề tế nhị khác nhau vẫn còn bỏ ngỏ.
Một trong những trường hợp như vậy liên quan đến những giám mục “bí mật”, những người mà chưa được nhà cầm quyền Trung Quốc công nhận: một hoạt động mà Tòa Thánh tham gia sâu sắc và mục tiêu duy nhất của họ là sự hiệp nhất Giáo Hội và khả năng cho hàng triệu người Công giáo Trung Quốc tham gia tuyên xưng đức tin của mình trong sự hiệp thông đầy đủ với Đức Giáo hoàng.
Jos. Tú Nạc, Nguyễn Minh Sơn
