Trong hai ngày thứ Bảy và Chúa nhật vừa qua (4-5/5/2019), Đại hội Giới trẻ người Việt tại Nhật Bản đã diễn ra tại tu viện Susono, Shizuoka, cách Tokyo chừng hơn 300km về phía Tây Nam.
Đây là lần đầu tiên cộng đồng Công giáo Việt Nam ở Nhật tổ chức một sự kiện quy mô dành cho người trẻ. Chủ đề của Đại hội lần đầu tiên này là ‘Tỏa Sáng Đức Tin’, được gợi hứng từ câu Lời Chúa ‘Chính anh em là ánh sáng cho trần gian’ (Mt 5,13-16). Hơn 1.000 bạn trẻ, thuộc hơn 90 nhóm giới trẻ di dân lớn nhỏ, từ nhiều nơi trên đất nước Phù tang đã quy tụ về. Có những nhóm mất đến cả một ngày để di chuyển và nhiều bạn cũng phải nghỉ làm để tham gia đại hội, dù nước Nhật đang trong tuần lễ nghỉ. Đồng hành trong Đại hội là linh mục Antôn Vũ Khánh Tường, SVD, đặc trách giới trẻ Việt Nam ở Nhật và khoảng 20 linh mục và tu sĩ người Việt đang mục vụ ở Nhật. Ngoài ra, Đại hội cũng chào đón 3 Đức giám mục (ĐGM), khoảng 20 linh mục và một số bạn trẻ từ Việt Nam qua.
Dựa trên mẫu thức của Đại hội Giới trẻ Thế giới, Đại hội cũng khởi đầu bằng nghi thức cung nghinh thánh giá, và nghi thức thượng cờ Giáo Hội và cờ Đại hội. Sau nghi thức khai mạc, ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Đệ, Giám mục Giáo phận Thái Bình đã đến chào thăm và nói chuyện với Đại hội. Trong tâm tình của người cha và người bạn của giới trẻ, ĐGM đã nhắc nhớ các bạn về sự hiện diện của cha mẹ, gia đình, quê hương và nhất là Thiên Chúa nơi thân xác, đời sống của mỗi người. Mỗi người được sinh ra, lớn lên và làm việc không thể tự mình nhưng là nhờ Thiên Chúa, nhờ cha mẹ và trong sự liên kết với người khác. ĐGM đã mời gọi các bạn hãy ý thức mạnh mẽ về sự hiên diện ấy để sống tốt, không phụ lòng mọi người.
Tiếp đến, Đại hội bước vào phần thi kiến thức về Học thuyết Xã hội của Giáo hội (Docat). Cơn mưa kéo dài và những làn gió rừng đã mang đến cái lạnh cóng, làm cho phần thi vỡ vụn, không được thực hiện như mong đợi.
Sau giờ ăn tối, chương trình tiếp tục với phần diễn nguyện. Những tiết mục được chuẩn bị đầy công phu và sáng tạo. Có những tiết mục giàu bản sắc dân tộc, truyền thống đức tin, gợi lại những nét đẹp văn hoá dân tộc, hay sự nảy mầm của hạt giống đức tin trên quê hương; bên cạnh đó, cũng có những tiết mục phản ánh những khó khăn của đời sống du học, tu nghiệp hay lao động ở Nhật mà chính các bạn đã trải qua hoặc bắt gặp. Ngay sau phần văn nghệ là diễn nguyện với nghi thức cung nghinh Thánh Thể. Phần cung nghinh Thánh Thể sâu lắng cũng giúp các bạn có cơ hội lắng đọng sau một ngày với nhiều hoạt động, nhận ra sự hiện diện và tình yêu của Chúa qua thiên nhiên, cơn mưa chiều và những điều được trao tặng khác. Từ Lời Chúa trong chủ đề theo Tin Mừng Mát-thêu, các bạn trẻ được mời gọi thắp lên ngọn đèn đức tin của mình, cho mình và cho người khác, theo cách thế riêng của bậc sống và hoàn cảnh của mình. Phần cung nghinh Thánh thể là đỉnh cao của ngày thứ nhất này. Sau nghi thức cung nghinh, toàn thể Đại hội nghỉ đêm.
Ngày Đại hội thứ hai bắt đầu với phần chơi trò teambuilding. Cùng lúc đó, có những khu vực dành riêng cho những bạn muốn lãnh nhận bí tích Hoà giải. Sau phần trò chơi là bài nói chuyện của ĐGM Micae Hoàng Đức Oanh, nguyên Giám mục Giáo phận Kon-tum. ĐGM đã chia sẻ với các bạn về hai chủ điểm quan trọng: Đức tin vào Thiên Chúa và bản chất của đức tin Công giáo. ĐGM khởi đi từ niềm tin vào Đấng tạo dựng của mọi người, dẫn đến đức tin đặc biệt nơi Đức Kitô Giêsu của người Công giáo. Kitô hữu là người theo Đức Kitô, người tin Đức Kitô và người có Đức Kitô. Do đó đức tin của người Công giáo phải cụ thể nơi Đức Kitô. Chính Người sẽ dẫn chúng ta đến Thiên Chúa là Cha Hằng Hữu. Thứ đến, ĐGM nói rằng mỗi người chung quanh đều là anh chị em với nhau, vì là thân mình của Đức Kitô. Vì thế phải quan tâm đến người khác. Từ tư tưởng đó, ĐGM đã mời gọi các bạn quan tâm đến những người thân, bạn bè, đồng nghiệp và cả những người dân bản địa. Ngoài ra, khởi đi từ lời kêu gọi của Đức Kitô ‘hãy đi rao giảng Tin Mừng’, ĐGM nhấn mạnh rằng các bạn đến đây làm việc không phải là ngẫu nhiên, mà là chính Đức Kitô đã sai các bạn đến đất Nhật này. Bản chất của người Kitô hữu cũng là được sai đi, loan Tin Mừng cho khắp mọi người, không trừ một ai. ĐGM đã dùng câu chuyện trở lại của thánh Phaolô, cuộc phán xét về bác ái trong Tin Mừng Mát-thêu để minh dẫn cho hồn tông đồ này. Giáo Hội mà không có hồn tông đồ như thế thì sẽ trở hành Giáo Hội chết. Cuối cùng, ĐGM mời gọi các bạn phải cụ thể đời sống đức tin của mình qua yêu thương và phục vụ.
Sau bài nói chuyện của ĐGM Micae, Đại hội đón chào sự ghé thăm của ĐGM Giuse Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Uỷ ban Di dân trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam và lắng nghe bài chia sẻ của ngài. Khởi đầu bài nói chuyện, ngài động viên các bạn rằng Giáo Hội rất quan tâm thế hệ trẻ. ĐGM chia sẻ về sự cộng tác gần đây của Ủy ban Di dân HĐGM Việt Nam và Ủy ban Di dân của HĐGM Nhật. Hai Uỷ ban đã đi đến đồng thuận trong việc thành lập một Ban Đại diện Mục vụ di dân Việt Nam tại Nhật. Bên cạnh đó, ĐGM đã chia sẻ về Thượng Hội đồng Giám mục về người trẻ vừa qua ở Roma. Khi lắng nghe tâm tư của người trẻ Việt Nam, chuẩn bị cho Thượng Hội đồng, ĐGM nhận được nhiều ý kiến rằng các bạn trẻ chưa có người đồng hành về đức tin. Ngoài ra có 6 vấn đề khác giới trẻ Việt đang bận tâm hoặc gặp phải, đó là: những giá trị, tiêu chuẩn cho lựa chọn cuộc sống, ngành nghề; thế giới mạng và khả năng phán đoán lành mạnh; quan hệ đồng tính; tình dục dễ dãi; vấn đề phá thai; ly dị của những hôn nhân đau khổ. Những vấn đề trên đã được ngài chia sẻ với Thượng Hội đồng và hiện tại Giáo Hội Việt Nam đang có những triển khai cụ thể để đồng hành hơn với người trẻ. ĐGM Giuse nhấn mạnh, chính Đại hội hôm nay là một sự đồng hành thú vị cho các bạn trẻ. Ngoài ra ĐGM cũng nhắc đến tông huấn ‘Christus Vivit – Đức Kitô sống’ trong liên hệ với chủ đề của Đại hội. ĐGM đã mời gọi các bạn trẻ giữ gìn và làm chứng đức tin tông truyền, để thể hiện sự sống động của Đức Giêsu trong thế giới hôm nay.
Sau cơm trưa là thánh lễ trọng thể Chúa nhật III Phục sinh. Chủ tế thánh lễ là ĐGM Michael Goro Matsuura – Chủ tịch Uỷ ban Di dân thuộc HGĐM Nhật. Đồng tế trong thánh lễ có ĐGM Giuse Nguyễn Mạnh Hùng, ĐGM Micae Hoàng Đức Oanh và hơn 10 linh mục khác. Trong bài giảng của mình, ĐGM Matsuura đã cảm ơn sự hiện diện của anh chị em di dân Việt Nam ở Nhật Bản. Sự hiện diện đó là niềm vui, hy vọng và Giáo Hội Nhật đón nhận mọi người là thành viên của Giáo Hội Nhật. Giáo Hội Nhật thực sự đã ý thực được trách nhiệm chăm sóc cho di dân Việt Nam. Giáo Hội Nhật cũng ý thức được những giới hạn như thiếu cởi mở của mình. Nhưng ĐGM cũng mời gọi các bạn di dân Việt Nam mở ra, đến với cộng đồng Nhật nhiều hơn để được giúp đỡ. ĐGM nhắc về giai đoạn đạo bị bách hại ở Nhật. Hơn 250 năm bị bách hại kéo dài mà không có linh mục nào coi sóc, các giáo hữu phân tán, thế nhưng những mầm sống đức tin vẫn được duy trì cho đến thời có các thừa sau trở lại. Để được như thế, ĐGM nhấn mạnh đến chiều kích ‘lữ hành’ trong đời sống đức tin. Điều quan trọng của ‘lữ hành’ là ‘quê hương’, lên đường phải hướng tới đích điểm. Với những tín hữu di dân Việt Nam ở Nhật, ‘quê hương’ không phải là Việt Nam, cũng không phải là Nhật Bản, nhưng là chính Thiên Chúa. Sự kết hợp với Thiên Chúa không phải sau cái chết, nhưng Nước Thiên Chúa đang ở đây trong hiện tại. Khi chúng ta sống quan tâm yêu thương thì Nước Trời đang hiển hiện. Sứ vụ của Giáo Hội là làm cho Nước Trời thể hiện. Các bạn bây giờ chính là thành viên của Giáo Hội Nhật. Giáo Hội Nhật không phải là của người Nhật nhưng là của ai tin vào Thiên Chúa và muốn Nước Trời hiển hiện. Cuối cùng, ĐGM Matsuura nhắn nhủ với các bạn trẻ rằng, trong hai ngày này các bạn đã nhận được biết bao tình yêu của Thiên Chúa, vậy các bạn hãy hân hoan phục vụ mọi người.
Nhân đây cũng biết thêm rằng Giáo Hội Nhật hiện tại là một Giáo Hội có số tín hữu hạn chế, khoảng 500.000 và số tân tòng cũng hiếm hoi. Giáo Hội Nhật đang sống động hơn nhờ sự hiện diện của các cộng đoàn đức tin từ Việt Nam, Phillipines, Indonesia, Trung Hoa, ..trong đó, tín hữu Việt có khoảng 30.000 người trong số 300.000 người Việt đang học tập và làm việc ở Nhật. Chính vì thế, Giáo Hội Nhật đang quan tâm, chăm sóc nhiều cho các cộng đồng di dân, nhất là Việt Nam.
Sau Thánh lễ, Đại hội đã cử hành nghi thức bế mạc và sai đi. Đại hội Giới trẻ Công giáo Việt Nam lần đầu tiên đã kết thúc tốt đẹp. Đại hội lần đầu tiên này được xem như sự cụ thể hoá những hoa trái từ những quan tâm về giới trẻ của Giáo Hội trong thời gian vừa qua. Ban tổ chức cũng đang suy nghĩ đến việc tổ chức đại hội giới trẻ mỗi hai năm một lần. Hy vọng đây là khởi đầu cho những chương trình mục vụ cho người trẻ, với những hiệu quả cụ thể và thiết thực hơn.
Nam Nguyễn, S.J.
