Trong Tông huấn Christus Vivit – Đức Kitô Đang Sống, Đức Thánh cha Phanxicô khẳng định: “Làm người, mà thiếu đi sự phân định khôn ngoan thì trở nên con mồi cho những trào lưu của thế giới tục hóa – nhất là của nền văn minh loại bỏ hiện nay” (Christus Vivit số 279). Mỗi người, đặc biệt là những người sống đời thánh hiến, cần nhận thức rõ ràng hơn về những khả năng và hạn chế của mình để tập luyện cho mình ngày càng trưởng thành về nhân đức khôn ngoan, biết định hướng cho cuộc đời thông qua những chọn lựa cụ thể. Bởi vậy, việc học hỏi để xây dựng nghệ thuật phân định là một việc không thể thiếu trong quá trình đào tạo. Đó là lý do mà Ban Điều hành Học viện Liên dòng thánh Giáo hoàng Gioan XXIII đã mời Cha GB. Nguyễn Kim Đồng, Giám đốc Tiền Chủng viện Xã Đoài, thuyết trình về chuyên đề “Đức Thánh cha Phanxicô – Vị Giáo hoàng phân định” vào sáng thứ Bảy, ngày 27/04/2024 tại Trung tâm Mục vụ Giáo phận Vinh.
Tham dự chương trình ngoại khóa lần này, ngoài quý học viên đang theo học tại Học viện còn có sự hiện diện của quý thầy Tiền Chủng viện Xã Đoài, quý bề trên và cựu học viên từng theo học tại Học viện. Sự tham dự của nhiều thành phần như thể hiện tầm quan trọng và cần thiết hơn nữa của việc phân định đối với những người sống đời thánh hiến.
Trong bầu khí hứng khởi, cha Giám đốc Phaolô Nguyễn Thiện Tạo đã có lời chào đón cha Giám đốc Gioan Baotixita, đồng thời, các học viên của Học viện cũng có những điệu nhảy rất sôi động và ý nghĩa khai mở chương trình.
Sau khi hát kính Chúa Thánh Thần – Đấng Thánh Hóa sự sống, khởi đi từ những kiến thức và kinh nghiệm vô cùng sâu sắc trong lĩnh vực phân định, cha Giám đốc Gioan Baotixita đã nhấn mạnh sự cần thiết của nghệ thuật phân định trong thời đại ngày nay. Ngài đặc biệt nhấn mạnh, việc phân định không phải chỉ áp dụng cho những hoàn cảnh quan trọng của đời sống cá nhân hay cộng đoàn … nhưng phải là việc xảy ra rất thường xuyên trong đời sống hàng ngày để tìm ra điều Chúa muốn.
Tiếp đó, cha Gioan Baotixita quảng diễn cách rất thực tế nghệ thuật phân định qua mẫu gương của Đức Giáo hoàng Phanxicô – một tu sĩ Dòng Tên. Một dòng tu mà phân định trở thành chuyên biệt trong trường phái linh đạo của dòng. Từ khi đăng quang, 13/03/2013, Đức Giáo hoàng Phanxicô như muốn phổ biến học thuyết này cho toàn thể Giáo hội. Qua Tông huấn Evangelii Gaudium – Niềm Vui của Tin Mừng (công bố ngày 20/11/2013) với 10 lần xuất hiện động từ Phân định trong các số 16; 30; 33; 43; 45; 50; 154; 166; 179; 181 và Tông huấn Amoris Laetitia – Niềm Vui của Tình Yêu (công bố ngày 19/03/2016) với lần 40 xuất hiện đồng từ phân định. Từ đó tới nay, rất nhiều lần sự phân định xuất hiện thường xuyên trong những cuộc trao đổi, những bài huấn dụ, những buổi tiếp kiến chung cũng như trong những thông điệp và tông huấn của Đức Thánh cha. Việc phân định còn được Đức Thánh cha áp dụng cho Thượng Hội đồng về tính hiệp hành qua việc mỗi người dừng lại thinh lặng ít phút để lắng nghe âm vang tâm hồn sau khi lắng nghe ý kiến của người khác. Qua đó, mỗi người ý thức không phê bình hay tranh luận nhưng là đề ra những ý tưởng và tổng hợp những ý có sự đồng thuận cao nhất rồi mới có bản đúc kết.
Trọng tâm của buổi thuyết trình là phần “Phân định trên đường nên thánh” trong Gaudete et Exsultate và “Phân định ơn gọi cho bạn” trong Christus Vivit”. Dựa vào hai Tông huấn trên, cha giảng thuyết đã giúp quý tham dự viên có được những cái nhìn rõ nét hơn cũng như những phương pháp giúp phân định trong ơn gọi của chính mình và của người khác khi đồng hành, giúp đỡ họ. Vị giảng thuyết không ngừng nhắn nhủ mỗi người luôn ý thức hành trình nên thánh là một cuộc chiến đấu thiêng liêng, do vậy cần duy trì ba thái độ thiêng liêng: chiến đấu, tỉnh thức và phân định. Để biết một điều đến từ Chúa Thánh Thần, tinh thần thế gian hay tinh thần ma quỷ. Phân định không những đòi không chỉ khả năng lý trí tốt, lương tri (lương tâm ngay lành) mà còn là một ơn cần phải cầu xin. Cần phát triển ơn đó bằng: cầu nguyện, suy niệm, đọc sách và nghe lời khuyên tốt. Bởi “cuộc sống hiện nay mở ra biết bao khả năng cho ta hành động và tiêu khiển, và thế giới trình bày tất cả những điều đó như cái gì hợp lệ và tốt đẹp. Chúng ta có thể cùng một lúc lướt qua hai hay ba màn hình và tương tác đồng thời với hai hay ba cảnh tượng ảo. Không có sự khôn ngoan của phân định, chúng ta dễ biến mình thành những con rối phó mặc cho các trào lưu chóng qua” (Gaudete et Exsultate, số 167).
Cha Gioan Baotixita kết thúc bài thuyết trình bằng việc chỉ ra những cách tiến hành phân định như: Luôn luôn sống trong ánh sáng của Chúa, cầu nguyện không ngừng, có thái độ lắng nghe, vâng phục Tin Mừng và huấn quyền, đặt câu hỏi, nhạy cảm trong việc lắng nghe khi đồng hành với người khác … Đặc biệt trong việc phân định ơn gọi, mỗi người cần không ngừng đào tạo lương tâm để “học cách nuôi dưỡng cùng những tâm tình như Chúa Giêsu Kitô, nhờ theo sát những tiêu chuẩn lựa chọn và ý hướng hành động như Ngài”(Christus Vivit, số 281. Nhờ đó, “Phân định trở thành một phương tiện của cuộc chiến thiêng liêng giúp chúng ta theo Chúa cách trung tín hơn và là nẻo đường tự do đưa lại hoa trái mỹ mãn cho những gì độc đáo nơi con người mà chỉ có Thiên Chúa biết” (Christus Vivit, số 295). Sau cùng, những lo âu của mỗi người được lắng dịu và cuộc đời được sắp đặt trong ánh sáng của Thiên Chúa.
Buổi chuyên đề kết thúc với phần cảm ơn long trọng của một đại diện tham dự viên dành cho cha giảng thuyết. Ước mong rằng, những gì đã lĩnh hội được sẽ phần nào khơi dậy cho quý học viên, để trong tương lai có những nghiên cứu sâu xa hơn. Đồng thời, góp phần vào việc phân định trong mọi lựa chọn lớn nhỏ của đời sống, nhờ đó, mỗi người khám phá được “niềm vui hoan hỷ” trong khát khao tìm gặp Đấng Vô Biên là chân lý và hạnh phúc mà mỗi người không ngừng tìm kiếm.
Ban Truyền thông Học viện
