LTS: Tháng 8/2017, báo chí của Nauy đã tiết lộ có ba công ty của Nauy có đầu tư vốn vào Công ty Formosa, trong đó Quỹ Dầu hoả của Chính phủ Nauy đã đầu tư hơn 3,5 tỷ kroner vào 3 công ty này. Vì thế, Đức Giám mục Giáo phận Vinh đại diện cho các nạn nhân thảm hoạ Formosa gửi thư cho Chính phủ Nauy để đưa thỉnh nguyện về vấn đề này. Sau đây là bản dịch tiếng Việt của bức thư. Quý vị cũng có thể xem nguyên bản bằng tiếng Nauy và bản dịch tiếng Anh.
GM Phao lô Nguyễn Thái Hợp
Tòa Giám mục Giáo phận Vinh
Nghi Diên, Nghi Lộc, Nghệ An, Việt Nam
Nghệ An, ngày 25 tháng 10 năm 2017
Kính gửi:……………………………………………………………..
Tháng 4/2016, Công ty Formosa đã thải một lượng lớn chất thải độc hại ra biển miền Trung Việt Nam gây ô nhiễm nghiêm trọng kéo dài hơn 250 km bờ biển làm sinh vật chết hàng loạt. Cá, tôm, san hô và nhiều loại thủy sản chết làm hệ sinh thái thềm lục địa miền Trung Việt Nam bị phá hủy, theo đánh giá phải mất hàng chục năm mới có thể khắc phục hậu quả này. Ngoài ra, độc tố từ chất thải công nghiệp đang tích tụ vào trầm tích đáy biển là hiểm họa có thể gây bệnh tật nguy hại cho tương lai lâu dài của người dân Việt Nam (II)
Chúng tôi, những người ký tên dưới đây, là nạn nhân trực tiếp và gián tiếp của thảm họa môi sinh do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh – một chi nhánh của Tập đoàn Formosa Đài Loan – gây ra tại 4 tỉnh miền Trung Việt Nam.
Trước hết, chúng tôi bày tỏ lòng tri ân đến Cộng Đồng Người Việt tại Na Uy đã quan tâm và nỗ lực nêu cho dư luận Na Uy biết về thảm họa Formosa mà người dân Việt đang phải gánh chịu (II). Nhờ vậy mà truyền thông Na Uy, đài NRK đã nêu vấn đề này đến công luận Na Uy vào tháng 8/2017 (I). Framtiden i Våre Hender, một tổ chức phi chính phủ đã lên tiếng về thảm họa này. Từ đó, chúng tôi mới biết có 3 nhà đầu tư Na Uy có chân trong công ty Formosa. Đây là lý do khiến chúng tôi gửi Thư Thỉnh Cầu này đến quý vị.
Ngay từ đầu, công ty Formosa đã tìm mọi cách để trốn trách nhiệm:
Ngày 25/4/2016, khi phóng viên Việt Nam tiếp xúc đại diện công ty Formosa, người đại diện của công ty Formosa phủ nhận cá chết không do Formosa gây ra. Vị này còn nói: “Muốn bắt cá, bắt tôm hay nhà máy, chọn đi!” (III).
Ngày 26/4/2016, ban lãnh đạo Formosa có buổi họp báo khẩn cấp với truyền thông Việt Nam nhằm chữa cháy câu phát biểu của người đại diện Formosa trả lời phóng viên ngày hôm qua, 25/4/2016, đã gây phẫn nộ trên cả nước Việt Nam. Trong buổi họp báo này, ban lãnh đạo Formosa tiếp tục phủ nhận trách nhiệm khi có câu hỏi rằng có phải Formosa gây ra thảm họa cá chết. Ban lãnh đạo Formosa còn khẳng định hệ thống xử lý nước thải của họ là tiên tiến nhất thế giới: “Phó tổng giám đốc Trương Phục Ninh khẳng định để vận hành nhà máy gang thép, Formosa nhập khẩu các máy móc, thiết bị từ Châu Âu, đều thuộc diện hiện đại, tiên tiến nhất thế giới. Formosa đã đầu tư 45 triệu USD cho hệ thống xả thải, cũng thuộc diện ‘tiên tiến’. Vấn đề cá chết hàng loạt với nước thải có liên quan hay không phải đợi các cơ quan của Việt Nam kết luận” (IV).
Nhưng vào ngày 30/6/2016, một buổi họp báo do Chính phủ Việt Nam tổ chức, đại diện Chính phủ Việt Nam cho biết Formosa chính là thủ phạm khiến cá chết trắng bờ kéo dài hơn 250 km dọc theo biển của 4 tỉnh Miền Trung (V).
Thảm họa Formosa đã phá hủy nguồn thủy sản, là nguồn thực phẩm chính yếu, truyền thống của người dân Việt Nam. Bên cạnh đó, thảm họa này đã cướp mất nghề nghiệp của hàng trăm ngàn lao động trong các ngành đánh bắt, nuôi trồng, chế biến thủy sản, dịch vụ hậu cần nghề cá. Các nghề nghiệp liên quan như du lịch, khách sạn, nhà hàng… cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều gia đình lâm vào cảnh túng quẫn do thất nghiệp, nhiều người phải rời bỏ quê hương xứ sở đi mưu sinh ở những nơi xa. Nhiều trẻ em có nguy cơ rơi vào cảnh thất học do gia đình mất nguồn thu nhập.
Bên cạnh đó, chúng tôi còn đối mặt với nguy cơ mắc các chứng bệnh nan y như ung thư, dị tật, quái thai, thần kinh… do ăn phải thực phẩm bị nhiễm độc tố kim loại nặng do Formosa thải ra tồn lưu trong biển. Kinh hoàng hơn nữa khi báo chí đã tiết lộ nhiều thông tin cho rằng, Formosa không chỉ xả thải ra biển mà còn chôn chất thải rắn nhiều nơi trên đất liền và cả nguồn khí thải cũng chứa nhiều độc tố. Chúng tôi thật sự rất hoang mang lo sợ cho sức khỏe, tính mạng của chúng tôi và tương lai giống nòi của chúng tôi.
Chúng tôi hiểu: Tiền rất cần và do đó quý vị có thể đầu tư để tạo lợi nhuận là điều dễ hiểu, nhưng đánh đổi môi trường, đánh đổi sức khỏe…, mà chúng tôi đang phải gánh chịu, là một điều tôi tin quý vị sẽ không bao giờ chấp nhận bởi Na Uy là quốc gia trân trọng nhân quyền, hòa bình nên hằng năm trao giải Nhân Quyền Rafto và giải Nobel Hòa Bình. Bên cạnh đó, chúng tôi được kể là người dân Na Uy rưng rưng khi đọc tin cá voi chết vì trong bụng đầy ny-lông do con người quăng bừa bãi cho thấy Na Uy rất quý trọng môi trường sống, rất quý trọng mạng người kể cả mạng của các sinh vật cần bảo vệ.
Trong cuộc họp báo ngày 30/6/2016, Formosa đã hứa chi trả 500 triệu USD để bồi thường cho nạn nhân, tạo lập công ăn việc làm và khôi phục môi trường biển. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, chỉ một số ít nạn nhân nhận được một khoản tiền nhỏ gọi là bồi thường nhưng nó hoàn toàn không tương xứng với những thiệt hại mà nạn nhân phải gánh chịu. Rất nhiều nạn nhân khác bị từ chối bồi thường. Đặc biệt, Formosa chưa có một động thái nào để tẩy sạch môi trường biển và khôi phục hệ sinh thái.
Vì thế, qua Thỉnh Nguyện Thư này, chúng tôi rất mong quí vị sử dụng thẩm quyền của mình để buộc công ty Formosa Gang Thép Hà Tĩnh phải hành xử có trách nhiệm trong hoạt động sản xuất kinh doanh trên đất nước chúng tôi, tôn trọng môi trường sống của người dân Việt Nam. Công bố các hóa chất độc hại đã thải ra biển gây nên cá chết trắng dọc bờ biển Miền Trung. Ngoài ra, chúng tôi yêu cầu Công ty Formosa Gang Thép Hà Tĩnh phải đề ra các phương án cụ thể, có sự giám sát của các tổ chức chuyên môn quốc tế về tiến trình tái tạo nước biển trong sạch trả lại môi trường trong sạch và đền bù thỏa đáng cho các nạn nhân.
Chúng tôi rất mong được sự hỗ trợ từ quý vị.
Chân thành cảm ơn!
+Phaolô Nguyễn Thái Hợp
Giám mục Giáo phận Vinh, Việt Nam
————————————————————
TRÍCH DẪN NGUỒN:
(I) https://www.nrk.no/norge/ber-norske-forvaltere-trekke-seg-ut-av-miljosynder-1.13628819
(II) https://mrbloggen.com/2017/06/07/forbrytelser-mot-miljoet-er-forbrytelser-mot-menneskeheten/
(III) http://tuoitre.vn/dai-dien-formosa-muon-bat-ca-bat-tom-hay-nha-may-chon-di-1090468.htm
(IV) https://vnexpress.net/tuong-thuat/thoi-su/formosa-xin-loi-ve-phat-ngon-gay-soc-vu-ca-chet-hang-loat-3393540.html
(V) http://danviet.vn/tin-tuc/formosa-thua-nhan-la-thu-pham-den-bu-500-trieu-usd-690859.html
