Tổng thống Donald J Trump vừa mới ký sắc lệnh nhằm lôi kéo những thành phần quan trọng trong những người hoạt động bảo vệ môi trường của tổng thống Obama. Giữa những thứ khác, tổng thống Trump muốn hủy bỏ và viết lại “Kế hoạch nguồn năng lượng sạch” – tâm điểm chính sách của Obama để chống lại sự nóng lên toàn cầu. Những điều này dường như là vấn đề chính trị, nhưng chúng cũng là những vấn đề luân lý. Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã làm sáng tỏ điều này trong thông điệp “Laudato si” năm 2015. Trong đó, ngài đã gợi lên một sự biến đổi trong cách chúng ta nghĩ về cái mà ngài gọi là “ngôi nhà chung”.
Hãy cân nhắc ba nguyên nhân tại sao chu đáo với môi trường là vấn đề luân lý và tại sao các chính sách thiếu việc bảo vệ hành tinh chúng ta thì không chỉ chống lại lời dạy của Công Giáo mà còn trái với luân lý.
- Công trình sáng tạo là món quà từ Thiên Chúa
Tất cả công trình sáng tạo là món quà thánh thiêng và quý giá từ Thiên Chúa, đáng được mọi người nam cũng như nữ tôn kính. Lời mời gọi chăm sóc hành tinh kéo dài từ sách Sáng Thế Ký, khi con người được gọi để “canh tác và giữ gìn” trái đất. Nhưng chúng ta đã canh tác quá nhiều mà không giữ gìn đủ.
Chủ đề sáng tạo yêu thương chạy suốt cả Cựu và Tân ước. Trong Chúa Giêsu Kitô, Thiên Chúa không chỉ trở nên con người nhưng còn sống trong thế giới tự nhiên. Chúa Giêsu nâng cao giá trị thế giới tự nhiên, như bạn có thể thấy trong những đoạn Lời Chúa khi Ngài ca ngợi công trình tạo dựng và nói về chim trời và hoa huệ ngoài đồng. Về căn bản, thế giới thì không chỉ là thánh thiêng, nó cũng không phải của riêng chúng ta, như chúng ta muốn. Nó là của Thiên Chúa.
- Người nghèo chịu ảnh hưởng bất bình đẳng do sự thay đổi của khí hậu
Hậu quả không đồng đều của sự thay đổi môi trường đối với những người nghèo và những nước đang phát triển được dẫn chứng đầy đủ. Nó không đơn giản vì người giàu thường tạo ra những giải pháp kinh tế điều không mang lại cho người nghèo một tài khoản, nhưng vì người nghèo có ít tài chính hơn để giúp họ ứng biến với việc thay đổi khí hậu. Họ không thể di chuyển, bảo vệ nhà cửa, hay nghỉ việc cách dễ dàng như người giàu có.
Lời Chúa, lời giảng dạy của xã hội Công Giáo và những Giáo Hoàng gần đây, tất cả đều lên án việc loại trừ bất cứ ai khỏi những ích lợi của trái đất. Và trong các quyết định về môi trường và việc sử dụng tài nguyên chung của trái đất, chúng ta được mời gọi hiểu rõ nhu cầu và phẩm giá của người nghèo. Hãy nhớ, Chúa Giêsu đã nói rằng chúng ta sẽ bị phán xét trong cách chúng ta đã đối xử với người nghèo như thế nào. Điều đó bao gồm cả những quyết định của chúng ta trong việc ảnh hưởng của biến đổi môi trường trên họ.
- Tham lam thì không tốt
Trong Laudato si’ Đức Giáo Hoàng Phanxicô dành những lời phê bình mạnh mẽ nhất đối với những người giàu có đã phớt lờ vấn đề biến đổi khí hậu và đặc biệt là ảnh hưởng bất cân đối của việc biến đổi khí hậu trên những người nghèo. Tại sao nhiều người giàu có quay lưng lại với người nghèo? Không chỉ vì một vài người quan niệm như họ “xứng đáng hơn”, nhưng vì những người đưa ra quyết định thường xuyên xa cách với người nghèo, không có sự tiếp xúc thật sự với anh chị em của họ.
Sự ích kỷ cũng dẫn đến việc tước đoạt những điều tốt đẹp chung. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến những người sống ở đất nước đang phát triển, mà còn những người sống bên lề các nước phát triển hơn – ví dụ như các thành phố nội thành. Nhưng trong quan điểm thế giới Kitô giáo, không có chỗ cho ích kỷ cá nhân hay sự dửng dưng. Bạn không thể chăm sóc cho tạo vật nếu trái tim bạn thiếu lòng trắc ẩn đối với đồng loại.
Vậy lần tới khi nói chuyện với nhà cầm quyền hay bỏ phiếu về việc biến đổi khí hậu, đừng chỉ nghĩ về bạn nhưng hãy nghĩ về người khác nữa. Đừng chỉ nghĩ về thành phố riêng của bạn nhưng còn về các thành phố, thị trấn, làng mạc ở những nước đang phát triển. Đừng chỉ nghĩ về những người giàu có, nhưng còn cả những người nghèo. Nói cách khác, đừng chỉ nghĩ về ví tiền của bạn, nhưng hãy nghĩ về linh hồn mình.
Mary Nguyễn chuyển ngữ từ americamagazine.org
