Cha Federico Lombardi là linh mục dòng Tên, đã được Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI bổ nhiệm làm Giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh từ ngày 11 tháng 7 năm 2006, thay thế Tiến sĩ Joaquín Navarro-Valls, một giáo dân đã giữ chức vụ này trong 22 năm. Cha Lombardi cũng lãnh đạo Đài phát thanh Vatican và Trung tâm Truyền hình Vatican. Ngài đã đảm nhận cả ba trọng trách này trong hơn 10 năm cho đến khi xin nghỉ hưu vì tuổi tác từ ngày 31 tháng 7 năm 2016.
Vatican News vừa công bố bài đầu tiên trong một loạt các bài viết của ngài với chủ đề “Sống qua thời khủng hoảng”. Bài đầu tiên có tựa đề “Empty piazzas, filled spaces” – “Các quảng trường trống không, các không gian đầy ắp”.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Empty piazzas, filled spaces
Federico Lombardi
Các quảng trường trống không, các không gian đầy ắp
Bản dịch Việt ngữ: J.B. Đặng Minh An – VietCatholic News
Trong thời kỳ này, hàng triệu và hàng triệu người ở Ý và trên thế giới đã và đang theo dõi, những khoảnh khắc cầu nguyện do Đức Giáo Hoàng chủ sự thông qua truyền hình và các phương tiện truyền thông xã hội. Đó là một mức độ lắng nghe thật phi thường. Và không có gì lạ. Với mỗi khía cạnh của sự tham gia thể chất và các mối quan hệ mà chúng ta phải từ bỏ, tình huống này tự nhiên khiến chúng ta phải bù đắp bằng những giao tiếp thông qua các phương tiện truyền thông. Bên cạnh đó, tình huống này khiến chúng ta phải đi tìm những từ ngữ và hình ảnh đáp ứng kỳ vọng sâu sắc của chúng ta về niềm an ủi, niềm khắc khoải tìm kiếm ánh sáng trong thời gian đầy những bóng tối, cũng như niềm cậy trông trong thời buổi đầy những bất định.
[Năm 2013] Khi Đức Thánh Cha Phanxicô bắt đầu cử hành thánh lễ buổi sáng tại Santa Marta với một nhóm tín hữu – một trong những đổi mới đầu tiên và đặc trưng nhất trong triều giáo hoàng của ngài – thì có một yêu cầu được đưa ra ngay lập tức (từ TV 2000, là đài truyền hình do Hội đồng Giám mục Ý điều hành) xin được truyền hình trực tiếp các thánh lễ này để một tầng lớp khán giả rộng lớn hơn có thể theo dõi khoảnh khắc cầu nguyện cảm động đó với Đức Giáo Hoàng. Tôi nhớ rõ rằng tại thời điểm đó [năm 2013], điều này đã được thảo luận với chính Đức Giáo Hoàng và yêu cầu trên đã được xem xét. Kết luận sau đó là không phát trực tiếp các Thánh lễ đó, bởi vì, không giống như các cử hành công khai, Đức Thánh Cha muốn giữ một đặc tính thân mật và riêng tư, đơn giản và tự phát hơn, trong đó chủ tế và cộng đoàn không cảm thấy rằng họ đang ở trước mắt thế giới. Chắc chắn, có thể phát sóng các hình ảnh nổi bật và ngắn gọn về bài giảng và Phụng vụ, nhưng không thể phát sóng toàn bộ. Trên thực tế, có nhiều dịp khác, trong đó một số lượng lớn khán giả có thể theo dõi Đức Giáo Hoàng, khi ngài cố ý nói với không chỉ những người có mặt, mà cả một lượng khán giả lớn hơn nhiều được kết nối bằng các đài phát thanh, truyền hình và các phương tiện truyền thông khác.
Bây giờ tình hình đã thay đổi. Không có cộng đoàn các tín hữu ở Santa Marta, thậm chí một nhóm nhỏ cũng không có. Ngoài ra, Thánh lễ của Đức Giáo Hoàng – mà ngài cử hành gần như chỉ có một mình – được truyền hình trực tiếp và được theo dõi bởi là một số lượng rất lớn người xem. Họ nhận được sự thoải mái và an ủi, họ tham gia với ngài trong lời cầu nguyện và được ngài mời gọi “hiệp thông thiêng liêng” bởi vì họ không thể nhận được Mình Máu Thánh Chúa Kitô [một cách bí tích]. Mầu nhiệm được cử hành là như nhau, nhưng cách tham gia vào việc cử hành đã thay đổi. Trong bài giảng của ngài, Đức Thánh Cha Phanxicô thích nhìn vào mắt những người có mặt và đối thoại với họ. Bây giờ ánh mắt và giọng nói của ngài được truyền đi qua trung gian công nghệ thông tin, nhưng những ánh mắt và lời nói của ngài vẫn có thể chạm đến những con tim. Cộng đoàn không còn hiện diện về mặt thể lý nữa, nhưng họ vẫn ở đó, và thực sự, thông qua cá nhân của vị chủ tế, được hợp nhất chung quanh Chúa là Đấng đã chết và đã sống lại.
Kinh nghiệm của Đức Giáo Hoàng khi nói và cầu nguyện trong Đền Thờ Thánh Phêrô và thậm chí trước quảng trường Thánh Phêrô hoàn toàn trống rỗng cũng tương tự như thế, và thậm chí còn mạnh hơn nữa. Đã bao nhiêu lần trong những năm qua, chúng ta thấy mình tung ra những con số đầy ấn tượng hơn bao giờ hết về sự hiện diện của các tín hữu: 50, 100, 200 nghìn người… lấp đầy quảng trường, thậm chí tràn ra khắp đại lộ Hòa giải, và có những lúc vươn đến tận Sông Tiber… Có những cuộc tụ họp đông đến mức không đếm nổi… Trong thế kỷ qua, chúng ta đã học được cách dần dần thêm vào sự hiện diện thể lý này, nhiều người khác, nhờ radio, rồi truyền hình, rồi các công cụ truyền thông mới, và đã mở rộng các cuộc tụ họp đó đến các phần khác nhau của thế giới. Cách riêng là trong các buổi ban phép lành Urbi et Orbi, Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, với lời chúc mừng Giáng sinh và Phục sinh bằng hàng chục ngôn ngữ, đã giúp chúng ta hiểu rằng cộng đoàn được tập hợp tại quảng trường Thánh Phêrô là trung tâm, trung tâm của một cuộc tụ họp lớn hơn rất nhiều, lan rộng khắp tất cả các châu lục, được hợp nhất bởi mong muốn lắng nghe một thông điệp cứu rỗi, nhờ tiếng nói của Đức Giáo Hoàng.
Bây giờ chúng ta thấy Quảng trường hoàn toàn trống rỗng, nhưng cộng đoàn lớn hơn vẫn hiện diện về mặt tinh thần, chứ không phải về mặt thể lý, và có lẽ thậm chí còn nhiều hơn và đoàn kết mạnh mẽ hơn so với các dịp khác. Vào thời điểm này, chỉ có Đức Giáo Hoàng mới có thể có mặt ở quảng trường Thánh Phêrô, cũng như trong Nhà nguyện Santa Marta. Tuy nhiên, Giáo Hội, là cộng đoàn phổ quát của các tín hữu, thực sự được kết hợp mạnh mẽ nhờ các liên kết rất sâu sắc bắt nguồn từ đức tin và trong trái tim con người.
Quảng trường trống rỗng, nhưng trong sự trống rỗng của nó, người ta nhận thấy sự hiện diện rất mãnh liệt và sự giao thoa giữa các mối quan hệ tinh thần của tình yêu, lòng trắc ẩn, đau khổ, mong muốn, ước vọng, và hy vọng… Đó là một dấu chỉ mạnh mẽ sự hiện diện của Thánh Linh là Đấng liên kết “Nhiệm thể” Chúa Kitô: một thực tại thiêng liêng tự thể hiện chính mình khi cộng đoàn kết hợp và hiện diện một cách thể lý, nhưng không bị ràng buộc và giới hạn trong sự hiện diện thể lý, và lạ lùng thay, trong những ngày này, lại được trải nghiệm một cách mạnh mẽ hơn và rõ ràng hơn. Chúa Giêsu đã từng nói với ông Nicôđêmô, là người đã đến gặp Người vào ban đêm: “Gió muốn thổi đâu thì thổi; ông nghe tiếng gió, nhưng không biết gió từ đâu đến và thổi đi đâu. Ai bởi Thần Khí mà sinh ra thì cũng vậy” (Ga 3,8).
